Op 31 maart jl vond de vierde editie plaats van het Debutantenbal, een initiatief van de Stichting Beter Schrijven. Dit maal voor de eerste keer in Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond met nieuwe Vlaamse en Nederlandse partners. Voor het eerst een Vlaams-Nederlandse samenwerking met als partners ANV, Creatief Schrijven België, Cultuurhuis De Brakke Grond, CPNB, Dioraphte, Lira, De Vlaamse Vertegenwoordiging, de Nederlandse Taalunie, Het Nederlandse Letterenfonds, Humusvzw/Mensen zeggen dingen Gent, Shortreads, VillaNella en Write Now!. Door deze samenwerking konden we het Debutantenbal naar een volgend hoger niveau tillen.
Uitbreiding naar Vlaanderen
De uitbreiding met Vlaanderen was een logische en goede beslissing. Niet alleen het aantal inzendingen voor de Debutantenschrijfwedstrijd uit Vlaanderen was groot, maar ook het aantal bezoekers uit Vlaanderen was aanzienlijk. Onze partner Creatief Schrijven had i.s.m Editio, Humus en Write Now! een busactie opgezet. Bezoekers van het Debutantenbal konden gebruik maken van een touringcar voor een dagje Amsterdam met aansluitend het Debutantenbal. Dankzij deze busactie konden we ongeveer 40 extra Belgische gasten verwelkomen.
De Vlaamse partners die financieel hebben bijgedragen: ANV, Vlaamse Vertegenwoordiging en Nederlandse Taalunie, waren enthousiast over de programmering – die bijna geheel Vlaams-Nederlands was – over het niveau en de diversiteit. Ook de Brakke Grond was tevreden en verwoordde het na het Bal bij bij monde van haar directeur Bart Everaert als volgt: ‘De inspanningen om de Vlaamse dimensie, betrokkenheid en aanwezigheid uit te breiden en uit te diepen hebben inderdaad hun vruchten afgeworpen. De duo-presentatie, de mix van sprekers / auteurs en het zeer gemengde publiek hebben daar alleszins toe bijgedragen. En ook wat de opkomst betreft, kan deze editie van het Debutantenbal een succes genoemd worden, denk ik.’
Kortom we kunnen terugkijken op een editie die heeft voldaan aan de verwachtingen: een grotere opkomst door de samenwerking en een vernieuwde programmering die aansloeg.
Doel
Het Debutantenbal wil laagdrempelig zijn. Iedereen is welkom, want het Debutantenbal wil een groter publiek geïnteresseerd krijgen in literatuur. Doel van zowel de Debutantenschrijfwedstrijd als het Debutantenbal is om onbekend en nog niet gepubliceerd talent de kans te geven door middel van de wedstrijd een entree te verkrijgen in de literaire wereld. Het bal is het podium en de ontmoetingsplaats waar beginnende schrijvers andere schrijvers, redacteuren, uitgevers en andere mensen uit de literaire wereld kunnen ontmoeten. Er wordt een programma geboden dat voor zowel schrijvers in spe als voor niet-schrijvers interessant is. Het programma is niet alleen gericht op schrijvers die met een boek willen debuteren, maar ook op schrijvers uit andere literaire genres als toneel, poetry slam en spoken word. Literatuur is niet beperkt tot teksten in een boek, en op deze manier stellen we wedstrijd en bal ook open voor een meer diverse doelgroep. Dit doel lijkt geslaagd.
Er waren dit jaar meer inzendingen dan het jaar ervoor, namelijk ruim 500 inzendingen voor de Debutantenschrijfwedstrijd. Er was zeker meer diversiteit in de programmering: met name onder de spoken word artiesten en dichters en dat zag je ook terug in de aanhang en het publiek. Naast een diverser publiek en de extra Vlaamse bezoekers, was het ook leuk om te zien dat jonge schrijvers als Gustaaf Peek, Maartje Wortel en Niña Weijers, die geen rol hadden in de programmering, als bezoeker naar het Debutantenbal waren gekomen.
Het boek van de toekomst
Het thema van dit jaar was ‘Het Boek van de Toekomst’ en in alle programmaonderdelen werd dit thema getoond of besproken. Worden boeken korter, verdwijnt het gedrukte boek, verdwijnt de lezer, welke vorm kan literatuur hebben, kunnen robots boeken schrijven, krijgen we straks virtual boeken, waarin je deelneemt als lezer… of blijft er veel hetzelfde en gaan deze innovaties aan het boek en de schrijver voorbij? Dit bracht interessante discussies tussen de oude en nieuwe garde tot stand.
Programma
De opzet van de avond was anders dan in voorgaande jaren: Meer aandacht voor de genomineerden en debutanten dan in voorgaande edities en meer aandacht voor talentontwikkeling. Daarnaast streefden we naar een cross-disciplinaire programmering.
Inloop:
Stille verhalen: beluister in een intieme setting de genomineerde verhalen van de debutantenschrijfwedstrijd, debuutverhalen van bekende schrijvers, toneel- en poetry slamvoordrachten.
Expo: kijk naar quotes van de genomineerden van de Debutantenschrijfwedstrijd.
Kosmos: een jonge DJ met een fris geluid.
Voordrachten: vanaf een ouderwets kratje worden de verhalen van de genomineerden van de Debutantenschrijfwedstrijd voorgedragen.
Expo zaal:
Nieuwe gezichten: in samenwerking met Shortreads, Humus vzw, Mensen Zeggen Dingen en anderen presenteren nieuwe Vlaamse en Nederlandse literaire talenten zich aan het publiek, onder wie: Het nieuwe spoken word talent uit Vlaanderen Esohe Weyden. Tim Lenders, een onvervalste pauperschrijver die zich durft uit te spreken tegen de maatschappij. Teddy Tops, host van Mensen Zeggen Dingen Utrecht, die het liefst korte verhalen schrijft. Woordkunstenaar Gershwin Bonevacia die met zijn taal mensen bewust wil maken van de kracht van woorden. Sara van Gennip genomineerd voor de Dioraphte Cementprijs, de VPRO Bagagedrager, de Lowlands Schrijfwedstrijd en winnaar van de Boekenweek Schrijfwedstrijd. Marron Das schrijft voor theater, scenario’s en korte verhalen. Haar werk is ook te lezen op Shortreads_ en De Optimist. Een boek heeft ze nog niet, maar met een beetje geluk komt dat er nog. Pascal Vanenburg is schrijver, columnist en redacteur en werkt bij BNN-VARA. In 2017 verscheen zijn verhalenbundel ‘De man die zichzelf in Auschwitz liet opsluiten.’
Speeddaten met uitgevers, redacteuren en schrijvers, waaronder Auke Kok, Carmien Michels, Peter Buwalda, Kathy Mathys, Saskia de Coster, Jan van Mersbergen en vele anderen.Boekenstand: Boekhandel Athenaeum staat met een flink arsenaal aan boeken in de foyer. Werken van alle schrijvers en dichters die tijdens het bal op het podium staan zijn te koop. Vanaf 19.45 is er de mogelijkheid om jouw vers gekochte boek te laten signeren door de auteur.
De grote Debutantenshow
Presentatie: Ivo Victoria en Elfie Tromp
Dubbelinterview met Peter Buwalda en Saskia de Coster over debuteren, de jaren daarna en de toekomst van literatuur.
Optreden van de Europees kampioen Poetry Slam en schrijver Carmien Michels. Zij debuteerde onlangs als dichter met de bundel ‘We komen van ver.’
Interview met en voordracht van Marieke Lucas Rijneveld. Haar debuutroman De avond is ongemak verscheen februari 2018. Volkskrant: een wervelend debuut dat je de adem ontneemt. Trouw: een overdonderende roman over een gewond gezin. Tzum: De avond is ongemak komt met een mokerslag binnen en dreunt nog tijden na.
Voordracht: Tom Hofland, door Volkskrant uitgeroepen tot literair talent 2018,draagt voor uit zijn debuut Lyssa, gevolgd door een interview over de weg naar zijn debuut.
Muzikaal optreden door zangeres en liedjesschrijver Eva van Manen. Binnenkort verschijnt haar debuutalbum Politiek en Liefde, dat zij zelf produceert in samenwerking met Gideon ‘Gikkels’ Everduim.
Voordracht: vakjurylid en debutant Kathy Mathys draagt voor uit eigen werk.
Prijsuitreiking en bal
De publiekswinnaar Tamara Miranda mocht vast plaatsnemen op het podium, toen juryvoorzitter Auke Kok het juryrapport voorlas en de winnaar, de Vlaamse Britt VanCayseele met haar verhaal Miniatuur bekend maakte.
De prijs was dit jaar Vlaams-Nederlands: Begeleiding door Editio, een (ANV)writers in residence verblijf in Spanje, een gesprek met de Vlaamse uitgeverij Vrijdag, publicatie in het Editio magazine, maar ook in het Vlaamse literaire tijdschrift DWB. Kortom de weg naar publicatie is gelegd. De vakjury van de Debutantenschrijfwedstrijd 2018 bestond uit: Thomas Verbogt (Fictie) voorzitter Auke Kok (non-fictie), Kathy Mathys(debutant-fictie), Timen-Jan Veenstra (toneel), Carmien Michels (slam poetry).
Bal en muziek
Het Bal werd ingeluid door een entr’act van beginnend hiphop artiest Tom Strik met een gitarist. Daarna volgde de prijsuitreiking, waarna de zaal werd overgenomen door DJ Boye (live) en Emanuelle Vos (beiden spoken word-achtige Dj’s, gebruikmakend van tekst door de muziek heen).
Publieksparticipatie
De hele opzet van het programma was sneller en interactiever dan voorgaande jaren. In het voorprogramma was er voor de bezoekers van alles te doen. Ze konden naar de expositie met citaten van schrijvers gaan, er was muziek van een jonge nieuwe spoken word DJ in de foyers, een boekenstand waar de boeken van alle aanwezige schrijvers verkocht werden en die de schrijvers signeerden. Een hoekje waar je via koptelefoons naar verhalen kon luisteren die waren opgenomen, speeddates waar je af kon spreken met mensen uit de gevestigde orde, dan weer kon je kijken naar voordrachten van nieuw talent. En tot slot een knallende literaire show met veel afwisseling – en niet te lang – en dan door naar de prijsuitreiking. Kortom, meer activiteiten om aan deel te nemen als bezoeker, meer interactie met de schrijvers, meer aandacht voor de genomineerden en diverser literair aanbod.
Ontmoetingen
In vergelijking met eerdere edities waren er meer schrijvers en meer verschillende disciplines van schrijvers geprogrammeerd. Zoals poetry slammer Carmien Michels die ook net als dichter was gedebuteerd, en singer-songwriter Eva van Manen die binnenkort met een literair muzikaal album uitkomt naast debutanten als Marieke Lucas Rijneveld, Tom Hofland en Kathy Mathys en langdurig debutanten als Peter Buwalda en schrijfster Saskia de Coster en aanstormend nog niet gepubliceerd talent. Er waren veel meer schrijvers en redacteuren tussen het publiek. Er ontstonden leuke en spontane ontmoetingen tussen (jonge) schrijvers en nieuw aankomend talent. Zij spraken elkaar tussen de programmaonderdelen door, maar ook tijdens het Bal.
De speeddates met Jan van Mersbergen als hoofdredacteur van Revisor en Hugo Bousset, hoofdredacteur van literair tijdschrift DW B, de redacteuren Josje Kraamer (Querido) en Sander Blom (Atlas Contact) waren overboekt. Het was duidelijk dat de bezoekers graag wilden daten met professionals uit het uitgeefvak. Ook de dates met Peter Buwalda, Auke Kok, Saskia de Coster en de debutanten liepen goed, maar de dates met de uitgeefwereld waren het eerste vol. Het was jammer dat Rudy Vanschoonbeek vanwege familie omstandigheden op het laatste moment moest afzeggen. Gelukkig werd zijn plaats door Atlas Contact overgenomen. Het was daarnaast leuk dat het Debutantenbal dit jaar met zoveel partners samenwerkte die elkaar versterkten en beter leerden kennen. Waardoor ook de uitwisseling tussen de verschillende literaire specialismen op een spontane en goede manier tot stand kwam.
Bezoekers
Het Debutantenbal werd bijgewoond door ongeveer 500/550 bezoekers, waarvan ruim 300 het hele programma hebben bezocht. Dit aantal lag significant hoger dan vorig jaar. Over de samenstelling van het publiek kan worden gezegd dat zowel jong als ouder waren vertegenwoordigd, dat er zeker sprake was van culturele diversiteit, dat er veel schrijvers onder het publiek aanwezig waren, dat er ook veel Vlamingen waren, onder meer door de inzet van de retour-bus naar Antwerpen en Gent. Wij zijn van mening dat het bezoekersaantal makkelijk omhoog kan. Zie hiervoor punt onder publiciteit.
Bijdragen partners
- ANV – financieel – bijdrage aan de prijs in de vorm van twee weken artist in residence verblijf in Spanje – Communicatie:delen event via social
- Cultuurhuis Brakke Grond – korting op de zaalhuur – event gedeeld op de site
- CPNB – bijdrage aan de prijs in de vorm van twee kaarten voor Boekenbal 2019
- Dioraphte – financiële bijdrage
- Lira – financiële bijdrage schrijvers
- Vlaamse Vertegenwoordiging – financiële bijdrage
- Nederlandse Taalunie – financiële bijdrage
- Nederlands Fonds voor de Letteren – financiële bijdrage
- Vlaams literair tijdschrift DW B -publicatie winnende verhaal Miniatuur, plus jaarabonnement op DW B, plus gratis exemplaren DW B voor bezoekers Debutantenbal.
- Uitgeverij Vrijdag – uitnodiging van winnaar vakjuryprijs voor gesprek bij uitgeverij
- Editio – begeleiding winnaar vakjuryprijs – publicatie magazine – realisatie Debutantenschrijfwedstrijd – kaartjes Debutantenbal – schrijfcursus voor publiekswinnaar
- Creatief Schrijven België – promotie – organisatie bus uit Vlaanderen (in ruil kregen zij een stand)
- Write Now! – promotie en hulp organisatie bus uit Vlaanderen – in ruil daarvoor kregen zij een stand
- Humusvzw/Mensen zeggen dingen – promotie
- Shortreads – promotie
- Poëziecentrum België – promotie
- Villanella – promotie